श्रीराम निकेतन बायोटेक प्रा.लि.
श्रीराम निकेतन बायोटेक प्रा.लि. कृषि क्षेत्रको आधुनिकीकरण गर्दै व्यवसायीकरण गर्ने राज्यको मूल अभिष्टलाई अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्य एवम् अठोटका साथ निजी क्षेत्रबाट प्रबद्र्धित टिस्यु कल्चर कम्पनी हो । यो कम्पनी ललितपुर जिल्लाको नैसर्गिक वातावरण रहेको गोदावरीमा स्थापना गरिएको छ ।
हाम्रो बारेमा
श्रीराम निकेतन बायोटेक प्रा.लि. (नेपाल)
श्रीराम निकेतन बायोटेक प्रा.लि. कृषि क्षेत्रको आधुनिकीकरण गर्दै व्यवसायीकरण गर्ने राज्यको मूल अभिष्टलाई अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्य एवम् अठोटका साथ निजी क्षेत्रबाट प्रबद्र्धित टिस्यु कल्चर कम्पनी हो । यो कम्पनी ललितपुर जिल्लाको नैसर्गिक वातावरण रहेको गोदावरीमा स्थापना गरिएको छ ।
यस कम्पनीले अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुरुप, नवीनतम् प्रविधिका स्तरीय उपकरणहरु जडान गरी, टिस्यु कल्चर प्रयोगशालाले अवलम्बन गर्नुपर्ने सम्पूर्ण प्रक्रिया तथा मापदण्डहरु पूरा गर्दै विज्ञहरुको संलग्नतामा आफ्ना उत्पादन गरिरहेको छ ।
हाम्रा उत्पादनहरु
- केरा (जी–९, विलियम हाइब्रिड, तथा परिक्षण हेतु विभिन्न जातका हरियो तथा पहेलो केरा)
- भूई कटहर (MD 2)
- बाँस (बल्कोआ)
- शितल चीनी/सहिजन/मोरिंगा (बहुबर्षीय रुख तथा २/३ वर्षे प्रजातिहरु)
- आलुको पुर्व-मुल बिउ (P.B.S.)( डेजिरे, जनकदेव, कार्डिनल, खुमल सेतो, एम.एस.-४२.३, आदि
- ड्रेगन फ्रुट (रेड फ्लेश)
- सुनकागती (१ तथा २), सुन्तला (खोकु लोकल तथा धनकुटा लोकल) तथा जुनार (सिन्धुली लोकल) का कलमी तथा बिजु बिरुवा (जाली घर भित्र राखिएका)
- मेवा ( उन्नत जातका केही प्रकार)
- कलमी स्याउ (मध्य पहाडी क्षेत्रको लागि उपयुक्त)
- कलमी नासपाती (जापानी जातिको नरम खालको)
- तरकारीका बेर्नाहरु – हाइब्रिड जातका (लौकी, घिरौला, काँक्रो, भिन्डी, फर्सी, करेला, बोडी, बैगन, भेंडे खुर्सानी, खुर्सानी, आदि)
- सुगन्धित तथा औषधीय वनस्पतिका बेर्नाहरु (तुलसी, सतावर, अश्वगन्धा, सर्पगन्धा, लेमन ग्रास, केमोमाइल, पामारोजा, सिटरोनेला, मेन्था, खस, ब्राह्मी, युकेलिप्टस, आदि)
- निकट भविष्यमा टिस्यु कल्चरका टीक, महोगनी, उखु, बेसार, अदुवा, लगायतका बेर्ना पनि उत्पादन हुनेछ ।
- प्याज, काउली, बन्दा, गोलभेडा (विभिन्न रंग तथा साइजको तथा टोमेटो पेस्ट/सास/केचप बनाउन विशेष जातिका), तरबुजा, खरबुजा, परवल, आदि (टिस्यु कल्चर) का बेर्ना छिटो नै उपलब्ध हुनेछ ।
टिसु कल्चर प्रविधी के हो ?
- टिस्यु कल्चर प्रविधिमा कीट प्रतिरोधी जालीघरमा कुनै पनि प्रकारको रोग तथा जीवाणु मुक्त हजारौ विरुवाहरु हुर्काई, त्यसमध्ये बढीमा २० प्रतिशत सबैभन्दा बढी उत्पादन गरेको बोट छानिन्छ ।
- छानिएको बोटबाट तिल बराबरको तन्तु (टिस्यु) निकाली, रोग तथा इन्फेक्सनको जाँच गरी प्रयोगशालामा अपरेशन थिएटर जस्तो जिवाणुमुक्त वातावरणमा जात अनुसार र आवश्यक्ता बमोजिम रसायन, आद्रता, तापमान, तथा प्रकाशको प्रयोग गरी विरुवाहरु शीशाका बोतलहरुमा उत्पादन गरिन्छ । यसलाई मदर कल्चर भनिन्छ ।
- एउटा मदर कल्चरबाट माथि उल्लेखित तरिकाबाट नै यस प्रयोगशालामा हजारौँ विरुवाहरु उत्पादन हुन्छन् । जो माउ बोटको फोटोकपी सरह हुन्छ ।
टिसु कल्चर प्रविधीबाट उत्पादन भएको विरुवाबाट लाभ
- बालीको उत्पादकत्व, बेर्नाको स्वास्थ्य तथा स्वाद, आदि मदर कल्चरको डि.एन.ए. माथि निर्भर हुन्छ ।
- टिस्यु कल्चरबाट उत्पादिन विरुवा सबै प्रकारका रोग तथा हानिकारक जीवाणुमुक्त हुन्छ ।
- एकनासको एउटै समयका उपज भएकोले कम खर्चमा राम्रो आम्दानी लिन सकिन्छ ।
मदर कल्चर बीऊ तथा सायनहरुको श्रोत
- उत्पादकत्व, रोग प्रतिरोध क्षमता तथा स्वास्थ्यको लागि छानिएको मुलश्रोतको महत्व बारे सबैलाई थाहा भएकै कुरा हो ।
- अतः यस उद्योगले आफ्नो क्षेत्रमा विश्वप्रसिद्ध तथा विश्वासिलो निकाय तथा मुलुकहरुबाट नै यी सामाग्रीहरु प्राप्त गर्दछ । इजराइल, अमेरिका, भारत लगायतका संस्थानहरु जस्तै नार्क, सरकारको बागवानी केन्द्रहरु (कीर्तिपुर, पारिपातले, दामन, मार्फा, आदि) भारतका ICAR, IARI, IIHR, IIVR, CIMAP, आदि अनुसन्धान केन्द्रहरु तथा सिनजेन्टा, बायर, ननहेम्स, इन्जा, जाडेन, आदि का उन्नतस्तरका मेटेरियलहरु हाम्रा श्रोत हुन् ।
- सायनको उत्पादन हेतु ४० मेसको किरा अवरोधी जालीघर मित्र १५८ वटा सुन्तला वालीका मदर आर्चडको स्थापना गरिएको छ। निकट भविष्याम नै मदर आरचर्डमा अन्य जातका फलका बोटहरु पनि थपिनेछ।
- ग्राफ्टिंग निमित्त हावापानी तथा सायनको जात सुहाउँदो उपयुक्त रुट स्टकको आवश्यक्ता अनुसार विभिन्न जातिका रुट स्टकका बीउहरु पनि जाली घर मित्र नै हुर्काइन्छ ।
- विभिन्न जातका रुट स्टकका उत्पादन हेतु आफ्नै सीड आर्चड पनि स्थापना गरिएको छ ।
विभिन्न एक द्धार सेवाहरु
- विभिन्न जातका गुणस्तरिय विरुवाहरु आवश्यक संख्यामा चाहिने समयमा उपलब्ध गराउन सकिन्छ ।
- आफ्नै प्रयोगशाला, हार्डेनिंग सेन्टर तथा नर्सरी भएकोले चाहिएको ग्रोथ स्टेजका तथा चाहिएको समयमा गुणस्तरीय तथा रोगमुक्त विरुवाको उपलब्धता सुनिश्चित छ ।
- हुर्किराखेको समयमा अफ टाइप तथा कमजोर बेर्नाहरु हटाइन्छ ।
- बजार भन्दा सस्तो दर भाउमा विरुवाहरु उपलब्ध छन् ।
- आवश्यक परेमा ढुवानीको पनि व्यवस्था गराउन सकिनेछ ।
- आफ्नै परिसरमा ह्युमिक एसिड, अमीनो एसिड तथा बाली विशेष अनुसारको माइक्रो न्युट्रिएन्टका मिश्रण उत्पादन गरिन्छ। साथै कृषक ग्राहकहरुलाई परल मोलमा उपलब्ध गराउन सकिन्छ ।
- मिनरल्सको धुलो एवम बायो फर्टिलाइजर तथा बायो पेस्टीसाइड इनरिच्ड भर्मी कम्पोस्टको उत्पादन आरम्भ गरिएको छ ।
- माग भएमा विशेष तथा गुणस्तरीय विषादी, ग्रोथ प्रमोटर, बायो स्टिमुलेन्ट, आदि बजार भाउ भन्दा सस्तोमा उपलब्ध गराउन सकिन्छ ।
- उच्च मापदण्डका रेन पाइप, रेन गन, ड्रिप फर्टीगेसन, जालीघर, पोलीहाउस, बनाना बन्च कभर, बालीको कभर, आदि बजार भाउभन्दा सस्तोमा उपलब्ध गराउन सकिन्छ ।
- माग भएमा स्तरीय भर्मी कल्चर, फोर्टिफिकेसन निमित्त आवश्यक राक फास्फेट, पोटास फेल्स्पार, मैग्निसियम तथा क्याल्सियमका मिनरल, एमारफस सिलिका तथा सल्फरको मसिनो धूलो तथा विभिन्न बैक्टिरियल तथा फंगल बायो फर्टिलाइजर तथा बायो पेस्टीसाइडहरु पनि बजार भन्दा निकै सस्तोमा उपलब्ध गराउन सकिन्छ । यसबाट कृषकले आफै फोर्टिफाइड भर्मी कम्पोस्ट अति सस्तोमा उत्पादन गरी प्रयोग गर्न सक्छन् ।
- विभिन्न बालीको निमित्त खेत तयारी देखि बाली कटानसम्ममा आवश्यक सबै जानकारीहरु हाम्रा कृषिका अनुभवी विशेषज्ञहरुद्वारा निःशूल्क उपलब्ध छन् ।
- उचित क्षेत्रफल भएमा विशेषज्ञहरुद्वारा निःशूल्क रुपमा खेतमा गई निरीक्षण तथा परामर्श सेवा दिन सकिनेछ ।
- आवश्यक परेमा हामीले नार्क समेत भारतको अनुसन्धान केन्द्रहरुबाट सल्लाह लिई समस्याको समाधान गर्ने प्रयास गर्दछौँ ।
- सिँचाई, गोडमेल, मलखाद सहित विशेष इनपुटहरु तथा रोगबाट बचाउन एवम् उपचार बारेको प्रक्रिया, मात्रा र समय आदिको बारे परामर्श लिन सकिन्छ ।
- यसै आर्थिक वर्ष (२०७८/७९) मा माटोका १४ वटा मानकहरुको मापन निमित्त कम्प्युराइज्ड मेसीनको सञ्चालन हुन लागेको छ । रु. ६५० मा सबै १४ मानकहरुको परिक्षण गरिनेछ ।
- आवश्यक परेमा किसानको खेत तथा बालीको परीक्षण NARC तथा NAST को प्रयोगशालामा गराउन सहजकर्ताको भूमिका निर्वाह गरिन्छ ।
- यसै आर्थिक वर्ष (२०७८/७९) मा माटो का १४ वटा मानकहरुको मापन निमित्त कम्प्युराइज्ड मेसीनको सञ्चालन हुन लागेको छ । रु. ६५० मा सबै १४ मानकहरुको टेस्ट गरिनेछ ।
- आवश्यक परेमा किसानको खेत तथा बालीको परीक्षण NARC तथा NAST को ल्याबमा गराउन सहजकर्ताको भूमिका निर्वाह गरिन्छ ।
- किसानहरुको निरीक्षण तथा जिज्ञासा समाधान हेतु परसवा (जीतपुर) मा विभिन्न बालीका आधुनिक प्रविधिको प्रयोग गरिएका उत्पादन डिमोन्सट्रेसन प्लटहरु सञ्चालन गरिएको छ ।
- यसै आर्थिक वर्षमा बाराको निजगढमा र सर्लाही तथा महोत्तरीको अगुवा किसानहरु कहाँ विभिन्न बालीका आधुनिक प्रविधिबाट डेमो प्लट सञ्चालनमा सहकार्य गर्ने व्यवस्था चालू गरिएको छ ।
- सरकारद्वारा सञ्चालित कृषि कर्जा तथा वाली बीमा कार्यक्रम लागु भए पनि अधिकांश कृषकहरुले सहज रुपमा उक्त सेवाहरुको उपभोग गर्न सकेका छैनन् ।
- संगठीत क्षेत्र जस्तै स्थानीय सरकार, कृषि ज्ञान केन्द्र, कृषक सहकारी तथा एनजिओ एवम् आईएनजिओहरुले कृषक पहिचान तथा जानकारी संकलनमा सहयोग गरेमा हामीले कृकृषि कर्जा तथा वाली बीमा प्राप्त गर्न सहजकर्ताको काम गर्न सक्दछौ ।
हाम्रा सेवाहरुको विशेषता
- अन्तर्राष्ट्रियस्तरका उपकरण जडान गरी अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डको एस.ओ.पी. पालना गरी उच्चतम स्तरका विरुवा उत्पादन गरिन्छ |
- गुणस्तर बनाई राख्न नेपाल समेत भारतका जैविक प्रविधि (बायो-टेक्नोलोजी) विशेषज्ञहरुको नियमित निरीक्षण तथा सुझावहरुको पालना गरिन्छ।
- अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका मूल श्रोतहरु मदर कल्चर, बीउ, सायन तथा हावापानी अनुरुपका रुट स्टकको प्रयोग गरिन्छ |
- तैयार बेर्नाहरुबाट अफ टाइपको विरुवाहरु हटाई सकेपछि बजारभन्दा सस्तोमा बिक्री गरिन्छ ।
- तरकारीका बेर्नाहरु बजारमा ५/६ हप्ता अघि नै पुगोस् भन्ने उद्देश्यले ६० मी.मी. गहिरो प्रोट्रेमा बीऊहरु राखी तापमान तथा आर्दता नियमित गरिएको स्ट्रक्चरभित्र उत्पादन गरिन्छ ।
- बाली तथा विषय विशेषका विशेषज्ञ तथा एग्रोनोमिस्टहरुद्वारा निःशूल्क परामर्श उपलब्ध गराइन्छ।
- खेती निमित्त आवश्यक लगभग सबै सामाग्रीहरु उच्च गुणस्तरको तर बजार भाउभन्दा सस्तोमा उपलब्ध गराउन सकिन्छ ।
- कृषकहरुको अवलोकन तथा प्रोत्साहन निमित्त आफै तथा अगुवा किसानको सहकार्यमा डेमो प्लट सञ्चालन गरिएको छ ।
- सरकारी सहुलियत प्राप्त कृषि ऋण तथा बाली बीमाको सहजीकरण सुविधा उपलब्ध छ।
हाम्रा सन्तुष्ट ग्राहकहरु
- विगत तिन वर्षदेखि हामीले मुलुकका पूर्वदेखि पश्चिमसम्म तथा तराईदेखि उच्च पहाडी क्षेत्रमा समेत अगुवा किसान साथीहरुको तथा कृषि विज्ञ तथा अधिकारीज्युहरुको विश्वास आर्जन गरी दोहर्याई, तेहर्याई अर्डर प्राप्त गर्न सफल भएका छौँ ।
- • नार्क, केन्द्रिय सरकारको वागवानी केन्द्र, राष्ट्रिय आलु, तरकारी तथा मसलावाली विकास केन्द्र, प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना (PMAMP), सरकारका अन्य आयोजना (रानीजमरा कुलरीया सिंचाई आयोजना, FANSEP, आदि), प्रदेश सरकारका कृषिज्ञान केन्द्रहरु, स्थानीय सरकारहरु, किसान समाज तथा कृषक सहकारीहरु तथा आईएनजिओ एवम् एनजिओहरु हाम्रा विशिष्ट एवम संतुष्ट सेवाग्राहीहरु हुन् ।
कृषकहरुलाई विशेष अनुरोध
- हिजोआज टिस्यु कल्चरको नाममा Macro प्रोपेगेसन प्रविधिबाट उत्पादित तथा अवैध रुपले गुणस्तरहिन विरुवाहरु तथा अविश्वसनीय श्रोतको रुट स्टक तथा सायन, आदिको प्रयोग गरी सस्तो मूल्यमा सप्लाई भईरहेकोले सावधानी राख्न आवश्यक छ । अतः प्रयोगशाला तथा नर्सरीको अवलोकन गरी विरुवा खरिद गर्नुहुन अनुरोध छ ।